کارتحقیقی آثار سوء ظن از ديدگاه اسلام - دانلود فایل
دانلود فایل کارتحقیقی آثار سو ظن از دیدگاه اسلام
دانلود فایل کارتحقیقی آثار سوء ظن از ديدگاه اسلام کارتحقیقی آثار سوء ظن از ديدگاه اسلام 89 صفحه بصورت ورد
چکيدهاین تحقیق در صدد تبین آثار سوءظن از دیدگاه اسلام است. هدف آن است که با شناخت آثار سوءظن همراه با قلمرواش این رذیله اخلاقی را از خود دور و دامن جامعه را از مفاسد آن پاک کنیم؛ تا بتوان روابط اجتماعی افراد را مستحکم تر کرد چرا که با وجود این رذیلهی اخلاقی افراد در اثر بی اعتمادی از هم فاصله می گیرند.
در این تحقیق ابتدا به معنا و مفهوم سوءظن و قلمروهای مختلف آن و سپس به آثار هر یک از این قلمروها اشاره شده است.
آثار هر یک از قلمروهای سوءظن بسیار شوم است، اما آثار سوءظن به خداوند متعال از دو قلمرو دیگر سوءظن بسیار خطرناک تر است و آخر و عاقبت انسان را نابود و ویران میکند که از جمله آن ها، کسالت در عبادت، میل به گناه، از بین برنده ایمان، ترس از جهاد در راه خدا، عذاب اخروی و ... است که هر یک از این ها نیز به طور جداگانه در متن مورد بررسی قرار گرفته است. از دیگر آثار سوءظن، سوءظن به خلق است که زندگی انسان را تهدید میکند از جمله آثار آن ها: گسستن رشتهی الفت، تجسس و عیب جویی، غیبت و تهمت، سوءنیت، عدم اعتماد متقابل و ... است.
آخرین نوع سوءظن که می تواند آثار پسندیده و آثار نکوهش شده داشته باشد سوءظن به خود است که به طور کلی آثاری برای آن بیان شده است. هم چنین در این تحقیق به آثار سوءظن به دیگران نسبت به خود فرد نیز اشاره شده است که به چند مورد آن اشاره می کنیم: فراموش کردن عیب خود، رنج و محنت، اضطراب درونی و ... است. آشنایی به آثار انواع سوءظن میتواند نگاه انسان ها را به یکدیگر خوش بینانه تر کند تا رفتار دیگران را حمل به صحت نمایند. روش پژوهش در این تحقیق پایانی توصیفی و جمع آوری مطالب کتابخانه ای است.
نتیجه پژوهش حاضر این است که سوءظن یکی از رذایل اخلاقی است که در قرآن و روایات از آن صحبت به میان آمده و در واقع بیماری خطرناکی است که می تواند آثار مخربی در جامعه، چه کوچک و چه بزرگ، مانند شهر و کشور داشته باشد.
واژه های کلیدی تحقیق: سوءظن، اسلام، پیامد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه......................................................................................1
فصل اول:کليات تحقیق..................................................................3
تبيين موضوع........................................................................................................................................4
اهميت و ضرورت تحقيق....................................................................................................................5
اهداف تحقیق........................................................................................................................................5
سؤال های تحقیق.................................................................................................................................6
روش تحقيق..........................................................................................................................................6
کليد واژه ها...........................................................................................................................................7
پيشينه و سابقه موضوع.......................................................................................................................7
فصل دوم:مفهومشناسي...................................................................9
گفتار اول: معناي سوءظن................................................................10
معناي سوءظن...................................................................................................................................10
نکوهش سوءظن.................................................................................................................................12
گفتار دوم: قلمرو سوءظن...............................................................16
1- سوءظن به خداوند متعال..........................................................................................................16
2- سوءظن به خلق...........................................................................................................................20
مراتب سوء ظن به مردم...................................................................................................................23
1- سوءظن غيراختياري...................................................................................................................23
2- سوءظن اختياري.........................................................................................................................24
3- سوءظن به خود...........................................................................................................................24
1- سوءظن نکوهش شده نسبت به خود......................................................................................24
2- سوءظن ممدوح نسبت به خود.................................................................................................27
سوءِ ظن مجاز.....................................................................................................................................27
- زمان غلبهی فساد.........................................................................................................................27
- بعد از صلح با دشمن...................................................................................................................28
- زمان ملاقات با فاسق...................................................................................................................29
عوامل نوع اول....................................................................................................................................30
- ترس و ضعف نفس.......................................................................................................................30
- شتاب در داوري............................................................................................................................31
- ضعف ايمان....................................................................................................................................31
- دنائت و پستي درون....................................................................................................................32
- غرور و خودمحوري......................................................................................................................32
- القاء شيطان...................................................................................................................................33
- قرار گرفتن در مواضع تهمت......................................................................................................34
- همنشيني با اشرار........................................................................................................................35
گفتار اول: آثار سوءظن به خداوند متعال.............................................38
1- کسالت در عبادت........................................................................................................................38
2- ميل به گناه..................................................................................................................................39
3- از بين برنده ايمان.......................................................................................................................42
4- ترس از جهاد در راه خدا...........................................................................................................43
5- ترس از تهيدستي........................................................................................................................44
1-5) حرص و طمع..........................................................................................................................45
2-5) بخل و امساک.........................................................................................................................47
3-5) دوري از تشکيل خانواده........................................................................................................48
4-5) دوري گزيدن از هجرت در راه خدا.....................................................................................50
6- حسادت.........................................................................................................................................51
7- رياکاري.........................................................................................................................................53
8- عذاب اخروي................................................................................................................................55
گفتار دوم: آثار سوءظن به خلق........................................................57
1- گسستن رشتهي الفت................................................................................................................57
2- تجسس و عيبجويي..................................................................................................................58
3- غيبت و تهمت..............................................................................................................................60
4- سوءنيت.........................................................................................................................................61
5- عدم اعتماد متقابل......................................................................................................................62
6- خيانت............................................................................................................................................63
7- گريز از ديگران.............................................................................................................................64
8- فساد در عبادت و ايمان.............................................................................................................64
9- زوال امنيت...................................................................................................................................64
10- فجيعترين ظلم و بدترين گناه...............................................................................................65
11- برانگيزندهي بديها..................................................................................................................66
12- اختلاف خانوادگي.....................................................................................................................66
گفتار سوم: آثار سوءظن به ديگران بر خود انسان.....................................69
1- فراموش کردن عيب خود...........................................................................................................69
2- رنج و محنت.................................................................................................................................69
3- فساد باطن....................................................................................................................................70
4- اضطراب دروني............................................................................................................................70
5- سرایت بیماری اخلاقی به دیگران...........................................................................................71
6- هلاکت...........................................................................................................................................71
7- تنهايي............................................................................................................................................72
8- موجب غيبت قلبي و عدم صفاي روح....................................................................................73
9- قرار گرفتن در معرض غیبت دیگران......................................................................................73
آثار سوءظن به خود..........................................................................................................................74
نتيجــه.................................................................................76
منابع.....................................................................................78
مقدمه
سوءظن يکي از رذايل اخلاقي و يک نوع بيماري خطرناک رواني است. سوءظن براي صاحبش هميشه ناراحتي، رنج، افسردگي، خودخوري و... را به همراه دارد. کسي را که داراي سوءظن است ظنّان مينامند. شخص ظنّان به هرچه مينگرد و فکر ميکند ميکوشد تا نقص و عيبي را براي آن پيدا کند؛ و خوبيهاي آن را از چشم بيندازد. اين افراد اگر شخصي و کتاب و يا هر چيز ديگر را ببينند به جاي آنکه خوبيهاي آن را بستايند وقت و دقت خود را صرف شناختن عيب و نقص آن ميکنند تا آن را پست بشمارند.
اين اخلاق ناپسند از بلاهاي بزرگ و پرخطر دنياي امروز است؛ و به گونهاي، دامن بشريت را آلوده کرده است و تخم بياعتمادي را در دل مردم نشانده است و آثار مخربش همهجا را ويران و نابود ميکند. بدبيني انسان را کمکم به نفرت از حيات کشانده و سرانجام به خودکشي واميدارد. اين بدبيني ميتواند در بُعد فردي و اجتماعي تأثير بگذارد و باعث متلاشي شدن روابط اجتماعي شود. بعضي از مطالعاتي که قبلاً در مورد سوءظن داشتم و مشاهده اين بيماري به صورت رايج در ميان افراد، مرا بر آن داشت تا تحقيقات بيشتري در اين زمينه انجام دهم تا هم مطالبي را که آموخته بودم با منابع ديني مرتبط دهم و هم با آثار و قلمرو مختلف سوءظن آشنا گردم و هم ديگران اين بيماري را بشناسند و در پي درمان آن برآيند.
اين تحقيق پاياني داراي سه فصل است:
فصل اول؛ کليات است که شامل تبيين موضوع، پيشينه، اهميت، اهداف و سؤالات ميباشد.
فصل دوم؛ داراي سه گفتار ميباشد که در گفتار اول به بیان معنای سوءظن و در گفتار دوم به بیان قلمروهای مختلف سوءظن پرداخته و در گفتار سوم به عوامل به وجود آورنده سوءظن اشاره شده است.
فصل سوم؛ که داراي سه گفتار است به بيان آثار هريک از اين قلمروهای سوءظن پرداخته است.
اميدوارم تحقيق پاياني حاضر مورد استفاده و توجه دانشپژوهان حوزههاي علميه و ساير علاقمندان قرار گيرد و با بهرهگيري از محتواي ارزنده آن کليدي را براي فهم و درک علوم اخلاقي بدست آورند و نهايتاً اين تلاش مورد رضايت حضرت پروردگار و توجه حضرت بقيهالله ارواحنا فداه واقع شود.
فصل اول: کليات تحقیق
تبيين موضوع
سوءظن انديشهاي است که احتمال يقين در آن نيست. فردي که داراي سوءظن يا بدگماني است هر رفتار و کردار ديگران را که ديده يا شنيده باشد حمل بر فساد ميکند. سوءظن نوعي بيماري رواني است که دارنده آن هميشه فردي ناراحت، رنجور و افسرده است. اين رذيلهي اخلاقي مفاسد زيادي را درپي دارد و در مقابلش حسن ظن است. سوءظن که به عنوان غيبت قلبي نيز ياد شده است در شرع اسلام بسيار مورد نکوهش قرار گرفته است و به پرهيز از آن سفارش اکيد شده است. چراکه بدگماني آثار بسيار مخربي را هم براي خود شخص ظنّان و هم براي افرادي که مورد ظن او قرار گرفتهاند دارد. البته قلمرو سوءظن فقط منوط به ديگران نيست بلکه سوءظن به خدا و به خود شخص نيز وجود دارد که آنها نيز هرکدام آثار سوء ديگري به همراه دارد.
با اين وجود شايد اين سؤال پيش بيايد که آيا بدگماني هميشه ناپسند است؟ به عبارت ديگر، آيا انسان نبايد به دشمنان خود سوءظن داشته باشد؟
سوءظن به خودي خود يکي از مباحثي است که در علوم و شاخههاي متعددي ميتواند مورد بحث قرار بگيرد، از آن جهت که يک بيماري رواني است، در علم روانشناسي. از آن جهت که آثار مخربي بر جامعه دارد، در علوم اجتماعي. ولی در این تحقیق آن را در علم اخلاق و از نگاه احاديث و آيات پيگيري خواهيم کرد تا آثار شوم آن را مورد بررسي قرار دهيم.
در اين تحقيق، سعي شده قلمروهاي سوءظن يعني سوءظن به خدا و خلق و بر خود فرد و آثار آن مورد بررسي قرار گيرد.